MAATSCHAPPIJ & IDEOLOGIE

De verschillende onderwijsnetten in Vlaanderen beslissen in functie van hun pedagogisch project over het dragen van levensbeschouwelijke kentekens.

1. De omzendbrief van de Raad van het GO!
   
   

De omzendbrief van de Raad van het GO! over het verbod op levensbeschouwelijke kentekens (2013) bepaalt dat het verbod van toepassing is voor alle leerlingen basisonderwijs, secundair onderwijs en deeltijds kunstonderwijs. Het is ook van toepassing tijdens de tijdstippen waarop zij onder de verantwoordelijkheid en onder het gezag van de instellingen vallen en zich bevinden op of binnen de infrastructuur van de instelling of wanneer zij deelnemen aan de extra-murosactiviteiten van deze instelling.

Dit geldt ook voor stages. De jongeren doen een leer- en werkervaring op buiten de schoolmuren. Ze komen daarbij in contact met werknemers, stagebegeleiders, klanten, patiënten. Werkplekken hebben vaak ook een eigen visie op omgaan met diversiteit. Maar voor het GO! vertegenwoordigt de leerling de school wanneer zij of hij op stage gaat. In die zin staan we op het standpunt dat levensbeschouwelijke kentekens niet gedragen worden.

Een uitzondering geldt voor de leerlingen tijdens de levensbeschouwelijke vakken of tijdens de extra-murosactiviteiten in het kader van de levensbeschouwelijke vakken.^[1]

^[1] GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, “Omzendbrief 1 September 2013,” GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, September 1, 2013, https://mijnpro.g-o.be/mijn-organisatie-site/kennis-informatie-site/beleidsbib-site/Documents/Omzendbrief_2013_1_omz.pdf.

Het is belangrijk dat de school de ouders informeert over regels hierover, en dit vooraleer de kinderen naar school komen. Het is verder belangrijk om ervoor te zorgen dat het verbod op zichtbare levensbeschouwelijke kentekens niet gezien wordt als een miskenning van het geloof van leerlingen en ouders. Zo is het goed erop te wijzen dat GO! scholen een inclusieve benadering van diversiteit nastreven. GO! scholen bieden de erkende godsdiensten aan, hanteren een open houding ten aanzien van thuistaal enzovoort. Maar tegelijkertijd willen we de vrijheid van iedere leerling om zelf keuzes te maken, vrijwaren door processen van groepsdruk of bekeringsijver van antwoord te dienen. Gemeenschappelijkheid en wederkerigheid betekenen immers ook dat er grenzen zijn waar en wanneer nodig om die gemeenschappelijkheid en wederkerigheid te garanderen.

• Wat met uitstappen ?
  
  

In principe zegt het schoolreglement dat een verbod op levensbeschouwelijke kentekens geldt bij alle schoolactiviteiten, dus ook bij uitstappen. Het is belangrijk consequent te zijn en het tijdens gesprekken te hebben over een verbod op alle levensbeschouwelijke kentekens, dus ook kruisjes, Maria-armbandjes, keppeltjes, tulbanden …

Aangezien er de afgelopen jaren veel discussies geweest zijn over het al dan niet dragen van levensbeschouwelijke kentekens op schooluitstappen, gaan wij hier dieper op in. Het is belangrijk te duiden dat het verbod op levensbeschouwelijke kentekens binnen het GO! een maatregel is om de vrije keuze te waarborgen en groepsdruk tegen te gaan.

Wat betreft de hoofddoek, is het essentieel dat leerkrachten zich realiseren dat het er bij de leerlingen vaak niet om gaat de hoofddoek op te houden. Soms zijn ze gewoon bang om zonder hoofddoek gezien te worden door familie of mensen van hun gemeenschap. Ze zeggen dan: “Ik voel mij naakt”, omdat ze de hoofddoek koppelen aan de waarden van hun geloof. 

We krijgen vaak vragen rond het al dan niet mogen dragen van een hoofddoek bij pedagogische uitstappen. Het is belangrijk de gevoeligheid hiervan te erkennen en zoveel mogelijk te proberen op een empathisch pragmatische manier hiermee om te gaan, omdat sommige moslimmeisjes de hoofddoek zien als een deel van hun identiteit.

Indien we op een pragmatische manier omgaan met het al dan niet dragen van levensbeschouwelijke kentekens en onze focus verleggen naar het ‘Samen leren samenleven’ rond gedeelde waarden, kunnen radicale elementen zich niet baseren op het feit dat de school tegen de islam en de hoofddoek is. Hou er rekening mee dat perceptie een belangrijke rol speelt.

Het doel op zich – het leren zwemmen – en het feit dat ook meisjes dit kunnen en kunnen deelnemen aan de activiteit, mag niet uit het oog verloren worden.