MAATSCHAPPIJ & IDEOLOGIE

Deelname aan buitenschoolse activiteiten is verplicht voor zover dit is voorzien in het schoolreglement. Het is de directeur die beslist over de organisatie en inhoud van deze uitstappen. Medische redenen kunnen een uitzondering op de verplichting rechtvaardigen. Binnen bepaalde studierichtingen maken meerdaagse uitstappen ook deel uit van het curriculum en dienen leerplandoelen behaald te worden bijvoorbeeld in de richting toerisme.

Het is belangrijk om vanaf de inschrijving aan de ouders mee te geven dat uitstappen in bepaalde leerjaren aan bod zullen komen. Het is tevens belangrijk ouders erop te wijzen dat in bepaalde richtingen pedagogische activiteiten of uitstappen nodig zijn om de leerplandoelen te behalen. Leerkrachten dienen aan de ouders uit te leggen aan welke competenties er gewerkt wordt en dat de uitstap dus een noodzakelijk onderdeel is van de opleiding.

Doet er zich toch een weigering voor, dan is het belangrijk om met de jongere te praten over de motivatie om niet deel te nemen. Kwalificeer een weigering niet onmiddellijk als “cultureel bepaald”. Ze kan er zijn omdat een kind zich niet goed voelt omdat het gepest wordt, omdat ouders bang zijn dat hun dochter of zoon iets overkomt, uit vrees voor slechte beïnvloeding of uit vrees om in contact te komen met alcohol of drugs, omdat de kosten voor de uitstappen te hoog zijn, of omwille van andere redenen. De pedagogisch-didactische aanpak zal bijgevolg heel verschillend zijn.

In een volgende fase dient de leerkracht de dialoog met de ouders aan te gaan. Een constructief en persoonlijk gesprek met ouders biedt je de kans om te luisteren en oplossingen te zoeken. In de praktijk blijkt dat dit soort van gesprekken ouders vaak kan overtuigen van het belang van deelname . Aanvankelijk geopperde bezwaren aangaande overnachting, voeding, toezicht en begeleiding kunnen omgebogen worden.  Sommige ouders kennen het concept van (meerdaagse) schoolactiviteiten gewoon niet. Leerkrachten dienen de ouders er op te wijzen dat  jongens en meisjes gescheiden slapen, dat er gescheiden begeleiding is, dat er geen alcohol gedronken wordt, dat er geen drugs gebruikt worden, dat er strikte regels gelden en dat de school hier nauw op toeziet. Kinderen worden ook te allen tijde beschermd tegen groepsdruk, pesten of racisme.

Wanneer het gaat om verzet tegen een bezoek aan bepaalde religieuze plaatsen, geef dan aan dat het nooit de bedoeling is om jongeren “te overtuigen”, laat staan te indoctrineren in een bepaalde levensbeschouwing.  Ondanks verschillende opvattingen en de superdiversiteit in onze samenleving en in onze scholen moeten we vooral leren met elkaar samen te leven. jongeren op een positieve manier en in een ongedwongen sfeer laten kennis maken met andere culturen en geloofsovertuigingen hoort daarbij.

Er kan ten slotte nog verwezen worden naar het schoolreglement dat de ouders ondertekenden. Daarin wordt immers beschreven dat ouders zich ook moeten engageren.

Door gewoontes uit te dagen en samen creatieve oplossingen te bedenken, wordt vooruitgang mogelijk gemaakt. Daarbij is het essentieel om steeds een platform voor dialoog te creëren.  Een plek waar mensen actief willen luisteren, nadenken en elkaar zien als evenwaardige partners.  Door steeds opnieuw samen op zoek te gaan naar het gemeenschappelijk terrein en gemeenschappelijke waarden, kan er tot een evenwichtig samenleven worden gekomen. Dit werkt in de ruime samenleving zo, dus ook in de klas, op de speelplaats, in de lerarenkamer en in het contact met ouders. Centraal bij dit alles is het welzijn van de jongere. Koste wat kost moet worden vermeden dat jongeren in een gedwongen spreidstand terecht komen. Jongeren willen immers enerzijds loyaal zijn en blijven aan de waarden van hun ouders en voelen in sommige gevallen zeer goed aan dat deze weigerachtig staan tegenover dit soort van uitstappen. Anderzijds voelen jongeren ook aan dat hun school dit soort van uitstappen belangrijk vindt en liever geen thuisblijvers heeft. Soms willen ze gewoon loyaal zijn aan hun klasgroep.

Deelname kan worden aangemoedigd door de modaliteiten van de activiteit af te stemmen op de kenmerken van de volledige jongerenpopulatie. Of met andere woorden, in de keuzes die worden gemaakt (over o.a. type activiteiten, locatie, aantal dagen, aanbod eten …) is het niet onverstandig om vooraf reeds stil te staan bij een aantal gevoeligheden.  Zeker wanneer er binnen je school een grote diversiteit aanwezig is.

In overleg met de ouders kan op zoek worden gegaan naar gemeenschappelijk terrein, naar gemeenschappelijke waarden en tegemoetgekomen worden aan praktische of zelfs principiële bezwaren, zonder dat daarbij de doelstelling, namelijk deelname aan de activiteit en komen tot een harmonieuze ontwikkeling van het kind, in het gedrang komt. 

Soms raken leerkrachten ontmoedigd en overwegen ze zelfs om de handdoek in de ring te gooien en (meerdaagse) buitenschoolse activiteiten te schrappen uit het programma. We adviseren dit écht niet te doen. Het schrappen van dit soort van activiteiten zou een heel jammerlijke evolutie zijn. Het is belangrijk de focus te verleggen en algemene sociale en burgerschapsvaardigheden centraal te stellen.