MAATSCHAPPIJ & IDEOLOGIE

1. Wat is links-extremisme?

Links-extremisme vindt haar oorsprong in vroeg 20^e-eeuwse arbeidersbewegingen die klasse-onderscheid beoogden te elimineren. Gedurende het bestaan van de Sovjet-Unie, groeide de aanhang voor links-extremistisch geïnspireerde ideologieën aanzienlijk. Tussen 1988 en 1998 waren er opmerkelijk veel terroristische aanslagen vanuit de links-extremistische hoek, daar ze globaal verantwoordelijk waren voor 74% van de 13. 858 slachtoffers in die periode.^[1]

Vandaag de dag zien we sporen van generationeel overgedragen, communistisch geïnspireerd gedachtegoed in links-activistische groeperingen in zowel Europa als de Verenigde Staten. Dit uit zich vaak in illegitieme manieren om verandering te brengen in de maatschappij. In scholen kan dit zich uiten in overmatig spijbelen om klimaatmarsen bij te wonen of op de speelplaats onrust te stoken door mensen op te zetten tegen het schoolbeleid inzake milieuvriendelijkheid.

Alhoewel het klopt dat vandaag rechts-extremisme een meer prangende dreiging is, bestaat de kans wel dat links-extremisme de komende jaren weer op gang komt (sociological cycle theory). Tussen de jaren ‘60 en ‘90 was er een sterke aanwezigheid van linkse terreurgroepen die met de steun van communistische regeringen overeind konden blijven. Met de val van de Sovjet-Unie en de arrestatie van verschillende leiders die geaffilieerd waren met communistische regimes, nam de dreiging af en werd rechts-extremisme geleidelijk aan de dominante politiek-ideologische dreiging in het Westen.^[2]

2. Vormen van links-extremisme

1. Antifascisme

• • • Het antifascisme (ook bekend als antifa) is een veelvormige beweging die ageert tegen alle vormen van uiterst rechts, met name tegen nazisme, fascisme en neo-fascisme.
  •  
    • Dit uit zich soms in illegitieme handelingen of tegendemonstraties die de rechtsorde kunnen verstoren.^[3]

2. Antiglobalisme en milieu-extremisme

1. • Antiglobalisme of antimondialisme is een beweging die zich verzet tegen het globalisme in zijn geheel. Antiglobalisten verzetten zich radicaal tegen iedere vorm van globalisering, men ziet het als een bedreiging voor de lokale cultuur en economie.^[4]
2.  
   • Alle vormen van energiewinning die overwegend in het voordeel van de economie uitvallen (volgens milieuactivisten), worden bestreden door milieuactivisten. In het buitenland heeft dit geleid tot verschillende gewelddadige protestacties.

3. Verzet tegen asiel- en vreemdelingenbeleid

Alle beleidsmaatregelen die in het nadeel vallen van asielzoekers en vreemdelingen worden vaak ook bestreden door milieuactivisten. Er zijn genoeg vreedzame collectieven, maar ook hier weer zijn er heimelijke, illegale acties die de rechtsorde kunnen verstoren.

4. Dierenrechtenextremisme

Ook voor dierenactivisme geldt hetzelfde principe; wanneer er illegitieme, illegale of heimelijke acties ondernomen worden om het welzijn van dieren voorop te stellen, dan vormt dit een gevaar voor de rechtsorde en kan dit de persoonlijke levenssfeer van burgers verstoren.^[5]

3. Wat zijn de processen die leiden tot links-extremisme?^[6]

1. We onderscheiden volgende Push-factoren:
   
   
   Context: Thuismilieu

Vaak ligt de politieke voorkeur van de ouders aan de basis van links-extremistisch gedachtegoed. Als er een voorgeschiedenis is van (extreem)links-activisme, is de stap naar extremere vormen aannemelijker.

Het kan ook zijn dat ze door mainstreamideeën op het internet beïnvloed worden en dit als vorm van rebellie uiten tegen ouders die volledig niet begaan zijn met het milieu, dierenwelzijn, etc.

2. Persoonlijke frustraties & angst
   
   
   • Angst dat de wereld het niet zal aankunnen
   • Afzetten tegen de status quo
   • Reactie tegen rechts gedachtegoed
     
     

3. Sociaaleconomische situatie.
   

• • Die achterstelling wordt vaak gekoppeld aan een ‘wervend discours’, waarbij het ervaren van onrechtvaardigheid wordt uitvergroot.
  • Jongeren die links gedachtegoed aanhangen, komen paradoxaal uit tegengestelde sociale klassen. Enerzijds heb je jongeren die vanuit een zekere welvaart het opnemen voor de zwakkeren in de samenleving, anderzijds heb je de zwakkeren zelf die opkomen voor hun rechten.
    
    

4. Ideologie = jongeren gaan op zoek naar identiteit, gelijkgezinden en zingeving.

5. Sociaal aspect: zoeken naar sociale ‘belonging’, willen erbij horen

6. Jongeren willen een engagement opnemen vanuit een emancipatorische visie, bv. ‘opkomen voor de asielzoekers en vreemdelingen’.

• • extreemlinks en extreemrechts raken hier elkaar op een etnisch-culturele breuklijn.

Triggers

• Slachtoffer van het systeem en rechtse regeringscoalities als katalysator
• De manier waarop er gereageerd wordt op geweld. Het door elkaar halen van de polariserende discussies die ontstaan bij politioneel optreden omtrent dader-slachtoffer.
  
  
• Ze nemen het meestal op voor slachtoffers van politioneel optreden.
  
  
• ‘Bridge burning’ of het verbreken van dierbare relaties
  • Band met de ouders verbroken
  • Schorsing op school
  • Wegvallen van dierbare personen

^[1] Thomas Omestad, David E. Kaplan, and Stefan Lovgren, “The Joy of the Turks, The Fury of the Kurds,” U.S. News & World Report, March 1, 1999.

^[2] Thomas Omestad, David E. Kaplan, and Stefan Lovgren, “The Joy of the Turks, The Fury of the Kurds”

^[3] “Antifascisme,” Wikipedia (Wikipedia, November 30, 2020), https://nl.wikipedia.org/wiki/Antifascisme.

^[4] “Van Davos Tot Porto Alegre,” MO* (Mondiaal Nieuws, n.d.), https://www.mo.be/artikel/van-davos-tot-porto-alegre.

^[5] Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, “Links Activisme En Extremisme, Divers En Diffuus, Wisselvallig En Wispelturig – Publicatie – AIVD,” aivd.nl (Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, September 2, 2013), https://www.aivd.nl/onderwerpen/extremisme/documenten/publicaties/2013/09/02/links-activisme-en-extremisme-divers-en-diffuus-wisselvallig-en-wispelturg.

^[6] Maarten De Waele, “Aansluiten Bij Het ‘Grote Fascistische Monster’: Inzicht in Het Toetredingsproces van Extreemrechtse Individuen,” Cahiers Politiestudies 42 (February 2017): 39.

1. Het is heel belangrijk duidelijke grenzen aan te geven en aan jongeren duidelijk te maken wanneer en waar er juridische spelregels worden overschreden. We kunnen bv.gerust de politie inschakelen bij acties van illegale jongeren, alsook de ouders inlichten. Door een grens te trekken naar de inhoud en daarna een empowerend gesprek te voeren en bv. te focussen op het initiatief als actie – los van de inhoud – kan je heel wat indruk maken en een empowerend resultaat boeken.
   
   
   
2. We hebben als scholen een heel belangrijke preventieve rol bij het voorkomen van toenemende polarisatie, ook aan de extreem-linkse kant. We dienen onze jongeren weerbaar te maken door:

• • Het kritisch denken te stimuleren, probleemoplossend vermogen te versterken en het zelfvertrouwen te verhogen
  • Nuance te brengen in zwart-witdialogen => er zijn altijd meerdere waarheden
  • Inzicht te geven in fake news, manipulatietechnieken, kritische analyse van (sociale) mediaberichtgeving (Zie casus fake news, complotdenken)

3. Contacten opnemen en behouden – sense of belonging – connective narrative

We dienen onze zoekende jongeren mogelijkheden te bieden en voortdurend het ‘Samen leren samenleven te promoten. Bij compromitterende uitspraken dienen we als leraars extra alert te zijn om niet in de val te lopen en zelf te gaan polariseren!

1. 1. Regulier aanbod (inclusie binnen onderwijs, tewerkstelling, vrije tijd, etc.) <-> Realiteit
      
      
   2.  Omgaan met ‘trigger-events’ > belangrijk om partijen in conflictsituaties niet (verder) te stigmatiseren of als schuldige aan te duiden. Zoeken naar bemiddeling of luisterend oor bieden
      
      
   3.  Uitgaan van procedurele rechtvaardigheidstheorie: Als we als leraars ons neutraal opstellen en onze jongeren met respect benaderen, focussen op wederzijds vertrouwen en als we hen de nodige informatie/ lesinhoud verschaffen om te komen tot leerprestaties, heeft dit automatisch een weerslag op de emoties, attitudes en het gedrag van onze jongeren.^[1]
      
      

^[1] RAN – Radicalisation Awareness Network, “RAN EDU Academy: Far-Right Extremism in the Classroom,” RAN – Radicalisation Awareness Network (RAN – Radicalisation Awareness Network), accessed June 2019, https://ec.europa.eu/home-affairs/sites/homeaffairs/files/what-we-do/networks/radicalisation_awareness_network/about-ran/ran-edu/docs/ran_edu_academy_far-right_extremism_in_classroom_berlin_13-14_062019_en.pdf.

BELANGRIJKE WEETJES

• Ik kan een extreemlinks persoon niet veranderen
• Ik kan alleen mijn houding ten opzichte van de persoon aanpassen
• Ik moet proberen de persoon als mens te respecteren, ook al deel ik zijn ideeën niet
• Ik kan geen volledige ideologie aanvallen die voor de betrokkene als enig alternatief wordt gezien in een vijandige wereld. Ik moet me steeds aanpassen aan nieuwe situaties en uitspraken
• Een extreemlinks persoon aanvaardt geen kritiek op zijn denken, ik kan alleen proberen het kritisch denken bij de persoon proberen te stimuleren via vraagstelling
• Ik kan wel sterk inzetten op de relaties en het netwerk rond de persoon en focussen op een ‘ sense of belonging ‘ / gevoel van verbondenheid
• Mensen met extreem-linkse ideeën verlaten enkel het gedachtegoed als ze alternatieven zien

10 GESPREKSTIPS

1. Vergeet winnen (niet hautain overkomen), toon interesse, laat uitspreken
2. Tracht te preciseren bij je vraagstelling (de kunst van het vragen stellen )
3. Je mag ook zelf provoceren
4. Geef tegenvoorbeelden (Killing examples)
5. Wees redelijk en toon empathie
6. Gebruik humor
7. Gebruik story telling
8. Betrek actief alle andere stemmen en jongeren,
9. Stimuleer kritisch denken
10. Beheers de evolutie van het gesprek en kom niet te snel met je eigen voorstel.

Extreemlinkse / Anarchistische symboliek

Olivier Cauberghs^[1] heeft voor Textgain een korte lijst gemaakt van bekende symboliek uit de extreemlinkse symboliek . Deze voornaamste kenmerken kunnen een houvast bieden om waakzaam te zijn voor online links-extreme content

Omcirkelde A
Zwarte vlag
Zwarte kat
Anarchistische zwarte kruis
Antifa (de organisatie, niet het gedachtegoed “anti-fascisme”)
Anarchosyndicalisme
ACAB	All Cops Are Bastards
161 – AFA	Anti-Fascist Action
De rode driehoek werd gebruikt door de Nazi´s als merkteken voor o.a. communisten in de concentratiekampen. Dit symbool wordt nu, bijvoorbeeld op sociale media, gebruikt door (extreem)linkse personen om hun positie tegen Nazisme te benadrukken.

^[1] Olivier Cauberghs, “Reader Online Extremisme” (Textgain, 2020).