TERUG NAAR TOPICS

SAMEN LEVEN

Hoe gaan we om met “child returnees”?

Waarover gaat het?

In januari 2020 meldden mediaberichten dat Turkije de intentie had spoedig Europese IS-strijders die werden opgepakt bij het offensief in Noord-Syrië terug naar huis te sturen. De situatie van de Belgische kinderen werd onder meer opgevolgd door het OCAD.

 

Volgens de laatste informatie van het Departement Onderwijs zouden er 187 minderjarigen verblijven in Syrië/Irak die een band hebben met België (bv. met de Belgische nationaliteit/verblijfsrecht en/of met ouder(s) die vanuit België vertrokken). Het merendeel van deze groep (105 kinderen) is jonger dan 6 jaar. Ondertussen -januari 2021- keerden reeds enkele kinderen terug.[1]

 

Binnen het RAN[2] is er een algemene consensus dat alle kinderen uit Syrië of Irak slachtoffers zijn met significante trauma’s, verschillend al naargelang leeftijd, geslacht, type trauma of contact met geweld.

 

Het RAN ontwikkelde een RAN Manual. Deze manual onderscheidt volgende types[3]:

 

  • Kinderen van terugkeerders, die geboren of opgegroeid zijn in België en die door één van beide ouders meegenomen zijn naar de conflictgebieden;
  • Kinderen of jongeren die ooit zelf vertrokken en teruggekeerd zijn;
  • Kinderen geboren in terroristische conflictzones en teruggekeerd, al dan niet vergezeld door hun ouders;
  • Kinderen geboren in de EU bij ouders gelinkt aan terroristische organisaties;

 

De RAN Manual onderscheidt ook drie leeftijdsgroepen:

  • 0-3 jaar;
  • 4-10 jaar;
  • 10-17 jaar;

 

[1] Dienst Beleid en Strategie, “Procedure - Opvang & Begeleiding ‘Child Returnees’ - School En Klasniveau” (GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, January 24, 2020).

[2] https://ec.europa.eu/home-affairs/what-we-do/networks/radicalisation_awareness_network_en

[3] RAN - Centre of Excellence, “RAN MANUAL: Responses to Returnees: Foreign Terrorist Fighters and Their Families,” Https://Ec.Europa.Eu/Home-Affairs/Sites/Homeaffairs/Files/Ran_br_a4_m10_en.Pdf (RAN - Centre of Excellence, July 2017).

Welke kaders zijn van toepassing?

Een algemeen advies voor het kind is zo snel mogelijk over te gaan naar een algemene manier van leven, hierbij is er dan ook een algemene consensus over het leerplichtgegeven, mits de school deel uitmaakt van het normale leven van een kind

  • De terugkeer van minderjarigen uit Syrië of Irak die een band met België hebben, wordt opgevolgd door het OCAD, het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse. Het OCAD maakte afspraken met het parket, IVA Jongerenwelzijn en het Departement Onderwijs & Vorming (DOV) over de opvolging van minderjarige terugkeerders. Het Departement Onderwijs contacteert op zijn beurt de referentiepersonen van de respectievelijke onderwijsnetten.[1]

Referentiepersonen voor CLB:

  •  

Het spreekt voor zich dat deze kinderen zo spoedig mogelijk naar school dienen te gaan. Het Departement Onderwijs & Vorming werkte een procedure[2] uit voor de toeleiding naar onderwijs van minderjarige terugkeerders uit Syrië /Irak.

Het GO! volgt deze procedure voor de inschrijving en begeleiding van de minderjarige kinderen.

De opvang en begeleiding op school en in de klas wordt ingebed in het lokale schoolbeleid en de verschillende pedagogische projecten van de verschillende onderwijsnetten.

Op basis van de RAN Manual en de specifieke Belgische context, werd een draaiboek[3] ontwikkeld voor onderwijs- en CLB-medewerkers.

De Vlaamse Regering ontwikkelde een beleid rond lokale integrale veiligheidscellen (LIVC’s)[4] die op lokaal niveau worden ingevuld.

De LIVC-R bespreekt als multidisciplinair casusoverleg personen die zich mogelijkerwijs in een radicaliseringsproces bevinden (‘radicaliseringscasussen’) en waarvoor een op maat gerichte begeleiding en opvolging wordt uitgewerkt. Dit overleg vindt plaats onder voorzitterschap van de burgemeester (of zijn/haar vertegenwoordiger) en in aanwezigheid van diensten van het lokaal bestuur (lokale politie, gemeente en OCMW) en sociaalpreventieve organisaties.  

Het wettelijk kader van dit overleg is uitgewerkt in de federale wet tot oprichting van LIVC-R en het Vlaams decreet LIVC-R. De wet omvat de centrale krijtlijnen en een aantal voorwaarden waaraan het casusoverleg moet voldoen. De wet doet uitdrukkelijk beroep op artikel 458ter van het Strafwetboek en maakt het op deze manier mogelijk het beroepsgeheim gedurende het casusoverleg op te heffen. Het Vlaamse decreet verduidelijkt de machtiging en de modaliteiten van de Vlaamse diensten en voorzieningen om deel te nemen aan het overleg.

Meer informatie over de werking van de LIVC-R kan je terugvinden op Lokale integrale veiligheidscel.[5]

[1] Dienst Beleid en Strategie, “Procedure - Opvang & Begeleiding ‘Child Returnees’ - School En Klasniveau”

[2] Onderwijs & Vorming, “Procedure Voor Toeleiding Naar Onderwijs van Minderjarige Terugkeerders Uit Syrië/Irak,” Https://Www.Onderwijs.Vlaanderen.Be/Sites/Default/Files/Atoms/Files/Draaiboek_terugkeerders_06022020.Pdf (Vlaamse Overheid, February 6, 2020).

[3] Onderwijs & Vorming, “Procedure Voor Toeleiding Naar Onderwijs van Minderjarige Terugkeerders Uit Syrië/Irak”

[4] https://preventie-radicalisering-polarisering.vlaanderen.be/tools/lokale-integrale-veiligheidscel-livc

[5] Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vzw, “VVSG Kennisnetwerk,” www.vvsg.be, n.d., http://vvsg.be.

Hoe pedagogisch-didactisch aanpakken?

We baseren ons op Europese ervaringen en aanbevelingen vanuit het RAN dat hiervoor een RAN Manual ontwikkelde.[1]

 

Bij de uitwerking van een lokaal strategisch beleid voor de begeleiding van terugkerende IS-kinderen hanteert de RAN drie basisprincipes:

 

  1.  Een focus op onmiddellijke interventie en normalisering
  2.  Een holistische, multidisciplinaire aanpak
  3. Een aanpak op maat, gebaseerd op een individueel risico- en noden-assessment
     
    1. Een risico-assessment met betrekking tot het risico op problematische radicalisering van het kind of de jongere of met betrekking tot het risico tot het optreden van gewelddadig gedrag bij het kind of de jongere
    2. Een noden-assessment met het oog op het counteren van risico’s of noden die een positieve identiteitsontwikkeling of een positieve schoolloopbaan in de weg staan.

 

Bij de uitwerking van deze principes zijn de school en de leerkrachten een belangrijke factor. Ook de samenwerking tussen verschillende actoren en partners zijn hierbij belangrijk.

 

[1] RAN - Centre of Excellence, “RAN MANUAL: Responses to Returnees: Foreign Terrorist Fighters and Their Families”

[elementor-template id="4315"]

[1] RAN - Centre of Excellence, “RAN MANUAL: Responses to Returnees: Foreign Terrorist Fighters and Their Families”

Wat zeggen de RAN-expert en de diversiteitsexperts van CEAPIRE?

We ondersteunen de betrokken school hierbij aan de hand van het Bronfenbrenner model dat het belang van de omgeving bij de ontwikkeling van een kind centraal stelt.[1]



  • Zo snel mogelijk naar school = veilige leer- en leefomgeving.
  • Samenwerking school - familie is essentieel!
  • CLB is draaischijf tussen onderwijs-welzijn-familie: opvolging psychosociaal-medisch welzijn.
  • Proactief omgaan met angst voor reputatie – discretie!
  • Betrokken scholen dienen voorbereid! Niet alle scholen kunnen dit.
  • Advies selectie scholen + gezin betrekken + externe ondersteuning, crisiscommunicatie  multi-agency approach.
  • Minimale speciale behandeling (in de klas en daarbuiten).
  • Betrokken leerkrachten dienen opgeleid te worden.
  • Investeren in relatie leerkracht-kind-familie.
  • Risico- en kwetsbaarheidsanalyse is nodig op korte en lange termijn.
  • Ondersteuning met traumaexpertise is nodig (Solentra).
    • De boodschap van dit model is een zo warm mogelijk en veilig netwerk rond het kind te creëren en te investeren in alle belangrijke hechtingsrelaties rond kinderen.Gemeente- en ondersteuningsnetwerken dienen voorbereid en betrokken te zijn lokaal casusoverleg.

 

[1] “What Is Bronfenbrenner’s Ecological Systems Theory?,” Psychologynoteshq.com, 2013, https://www.psychologynoteshq.com/bronfenbrenner-ecological-theory/.

[2] Dienst Beleid en Strategie, “Procedure - Opvang & Begeleiding ‘Child Returnees’ - School En Klasniveau” (GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, January 24, 2020).

europe logo white

THE E-LEARNING TOOL

EUROGUIDE EU flag

This project is co-funded by the Internal Security Fund of the European Union – GA N° 871038