GENDER & IDENTITEIT
Hoe gaan we om met de weigering van vrouwen om mannen te wassen en omgekeerd in zorgopleidingen?
Het komt voor dat in zorgopleidingen, van verzorging tot verpleging, vrouwelijke leerlingen of cursisten weigeren om mannen te behandelen en/of te wassen en omgekeerd. Bepaalde interpretaties van religieuze of levensbeschouwelijke teksten of regels en sommige religieuze of culturele elementen bepalen soms dat er een strikte fysieke scheiding moet zijn tussen mannen en vrouwen.
Belgische wetgeving
- De wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van discriminatie tussen vrouwen en mannen en de strafwetten en andere wetten die specifiek tot doel hebben de gelijkheid van mannen en vrouwen te waarborgen. Op 12 januari 2007 heeft België een wet aangenomen om de gelijkheid tussen vrouwen en mannen te bevorderen door de genderdimensie te integreren in de Belgische beleidsstructuren.[1]
Het PPGO!
- De diverse onderwijsnetten onderschrijven de gelijkwaardigheid van de seksen. In het PPGO! wordt deze gelijkwaardigheid expliciet ingeschreven. Actief optreden tegen vormen van discriminatie of uitsluiting op basis van geslacht en geaardheid (naast andere kenmerken) maken integraal deel uit van de verschillende pedagogisch projecten in Vlaanderen.[2]
Gemeenschappelijke verklaring met andere onderwijsverstrekkers
In 2012 ondertekenden de verschillende Vlaamse onderwijsverstrekkers een gemeenschappelijke verklaring[3] over een beleid met betrekking tot gender en seksuele geaardheid in het onderwijs. Daarmee engageren we ons tot de volgende doelstellingen: “Pesten actief bestrijden, bij alle betrokkenen genderbewustzijn ontwikkelen, genderstereotypen wegwerken om zo de vrije (levensloop)keuze mogelijk te maken en, ten slotte, weerstand tegen holebi’s en transgenders doen verdwijnen”.
[1] Belgisch Staatsblad, “Wet Ter Bestrijding van Discriminatie Tussen Vrouwen En Mannen.,” 2007002098 § (2007), https://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg_2.pl?language=nl&nm=2007002098&la=N.
[2] GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, “Het Pedagogisch Project van Het GO! (Kortweg: PPGO!),” g-o.be (GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, 2017), https://www.g-o.be/het-pedagogisch-project-van-het-go-kortweg-ppgo/.
[3] Vlaamse Overheid – Departement Onderwijs, “Gemeenschappelijke Verklaring over Een Beleid Met Betrekking Tot Gender En Seksuele Geaardheid in Het Onderwijs,” 2012, http://transgenderinfo.be/wp-content/uploads/gender-en-seksuele-geaardheid-charter.pdf.
Werken binnen de zorg- of welzijnssector impliceert werken vanuit een visie op integrale zorg en ondersteuning, waarbij we verwachten dat professionals zorg en ondersteuning kunnen bieden die gericht is op kwaliteit van leven, het ondersteunen van personen met een zorgbehoefte in hun functioneren, leven en participeren aan de samenleving.[1]
- Een visie op zorg en ondersteuning die vertrekt van kwaliteit van leven, gaat ervan uit dat mensen zelf de regie over het eigen leven willen behouden. Dit impliceert dat we als zorgprofessional een cruciale rol spelen bij het ondersteunen of versterken van zelfzorg, zelfmanagement en empowerment bij de persoon met een zorgbehoefte.
- Dit impliceert ook dat we als zorgprofessional in elke zorgrelatie rekening houden met de aanwezige mantelzorg en het sociaal netwerk van de leerling en beide ook betrekken bij ons zorg- en ondersteuningstraject.
- Dit impliceert dat we oog hebben voor diversiteit.
- Dit impliceert dat we de sociale cohesie in de samenleving versterken.
Dit houdt ook in dat we leerlingen opleiden tot zorgverstrekkers en –ondersteuners voor iedereen, zonder daarbij onderscheid te maken tussen mannen en vrouwen.
In het kader van dit traject, binnen de leerlijn stage, en in overleg met de leerling, de school en de stageplaats of de werkplek kan als dat nodig of wenselijk is, bekeken worden in welke mate we hiervoor een groeipad moeten uitstippelen:
- Eerste keer op stage
- We kunnen nagaan wanneer we leerlingen voor een eerste keer op stage laten gaan (bv. Na eerst in de klas de technieken op (vrouwelijke en mannelijke) poppen aan te leren en in te laten oefenen);
- Stageperiode en context
- We kunnen bekijken in welke stageperiode en in welke context we de leerling stage laten lopen (Zo kan bv. eerst een stageplaats bij kinderen worden aangeboden en vervolgens pas in een volgende periode een bij senioren);
- Stageplaats met senioren
- We kunnen leerlingen op een stageplaats met senioren in eerste instantie zorg en ondersteuning laten bieden aan senioren van hetzelfde geslacht en pas daarna aan senioren van het andere geslacht;
- Onder strikte begeleiding
- We kunnen leerlingen in eerste instantie zorg en ondersteuning laten bieden onder strikte begeleiding van de stagementor of stagebegeleider om hen hiermee de kans te geven te groeien naar meer zelfstandigheid;
- Einddoel
- Het einddoel blijft wel: zorg en ondersteuning bieden aan alle leerlingen, zonder onderscheid te maken tussen mannen en vrouwen.
[1] Vlaamse Overheid, “Visienota Integrale Zorg En Ondersteuning in Vlaanderen,” Vlaanderen.be, 2012, https://www.vlaanderen.be/publicaties/visienota-integrale-zorg-en-ondersteuning-in-vlaanderen.
De opleiding die de studenten volgen is specifiek gericht op het verlenen van zorg, het helpen of ondersteunen van personen in nood. Het is belangrijk dit uiteindelijke doel voor ogen te houden. Aangezien de opleiding gaat om medische zorg en verpleging, vinden wij dat je in deze uitzonderlijke context geen rekening moet houden met het feit dat je te maken hebt met het andere geslacht, maar dat het gaat om patiënten. Een patiënt is per definitie genderneutraal. Het is belangrijk om de focus te verleggen van zorgen voor man of vrouw naar zorgen voor een mens in nood.
THE E-LEARNING TOOL
This project is co-funded by the Internal Security Fund of the European Union – GA N° 871038