Maatschappij en Ideologie (inclusief Religie)
Controversiële kwestie: Antisemitisme en islamofobie
Dit tweede deel heeft als doel leerkrachten te helpen bij het omgaan met maatschappelijke en ideologisch extremisme, zodra deze situatie is vastgesteld. Hieronder worden scenario’s of situaties van extremisme geschetst die onder andere door leerkrachten, beleidsmakers, onderwijsdeskundigen, journalisten en adviseurs aan de orde zijn gesteld, gevolgd door de belangrijkste obstakels en aanbevelingen.
Sinds 2000 worden er meer en meer incidenten van antisemitisme en islamofobie geregistreerd. Decennialang werd rechts-extremisme in Nederland gekenmerkt door een neonazistische, fascistische en antisemitische ideologie. Bestaande groepen waren klein en hadden over het algemeen weinig invloed. Dit beeld is de afgelopen jaren veranderd. Andere vormen van rechts-extremisme hebben de traditionele neonazi’s vervangen, hoewel deze aanwezig zijn in de marges van de samenleving. Dit betekent overigens niet dat de neonazistische ideologie volledig is verdwenen. Rechts-extremisme is een mengeling van verschillende oude en nieuwe ideologieën. De belangrijkste nieuwe ideologische variant die de afgelopen jaren in opkwam, is anti-islamisme of islamofobie gecombineerd met antisemitisme.[1] Hierdoor nemen, ook op Nederlandse scholen, incidenten van antisemitisme en islamofobie toe.
[1] AIVD, Jaarverslag 2020
- Antisemitisme en islamofobie zijn gecompliceerde onderwerpen om in de klas te bespreken, omdat deze meestal door de lens van het Israëlisch-Palestijnse conflict worden bekeken.
- Leerlingen van beide partijen weigeren hierover in discussie te gaan, met elkaar of in de klas.
- Soms is er sprake van openlijke agressie tegen elkaar, als een van beide partijen weigert zich terug te trekken.
- Daarnaast richten rechtse leerlingen hun ‘afkeuring’ op beide groepen, wat een omgeving van driewegs-conflicten in de klaslokalen creëert, die mogelijk overlopen tot buiten de school.
- Probeer een interreligieuze dialoog mogelijk te maken.
- Ontwerp en implementeer regelmatig oefeningen met leerlingen, om hen te leren hoe zij over moeilijke onderwerpen kunnen discussiëren.
- Nodig deskundigen op het gebied van de interreligieuze en interculturele dialoog uit om workshops te geven.
- Nodig gemeenschapsleiders uit beide groepen uit om met leerlingen te spreken, aangevuld met vervolgopdrachten die verdere lectuur en uitwisseling bevorderen.
- Gebruik onderwijsmateriaal (bijvoorbeeld ontworpen door UNESCO, ODHIR) om begrip te kweken tussen leerlingen van beide kanten.
- Leerlingen die het gedachtengoed van blanke dominantie aanhangen, moeten worden ontmoedigd om een negatieve bijdrage te leveren door agressief deel te nemen aan activiteiten over antisemitisme en islamofobie.
THE E-LEARNING TOOL
This project is co-funded by the Internal Security Fund of the European Union – GA N° 871038